تفلیس 

شاید ندانید که tblisi کجاست. تفلیس (tblisi)، پایتخت گرجستان و بزرگ‌ترین شهر این کشور است که در سواحل رودخانه کورا (کر) با جمعیتی حدود 1.5 میلیون نفر واقع شده است. تفلیس به‌دلیل موقعیتش در تقاطع اروپا و آسیا و نزدیکی به جاده ابریشم، در طول تاریخ محل درگیری قدرت‌های مختلف جهانی بوده است. موقعیت تفلیس، آن را به یک مسیر ترانزیتی مهم برای پروژه‌های انرژی و تجارت تبدیل کرده است. تاریخ تفلیس در معماری آن منعکس شده که ترکیبی از ساختارهای قرون‌وسطایی، نئوکلاسیک، هنرهای زیبا، هنر نو، استالینی و مدرن است.

گرجستان، از کشورهایی است که در منطقه‌ اوراسیا قرار دارد. این کشور، از شرق و جنوب‌شرق با آذربایجان، از جنوب با ارمنستان، از جنوب‌غرب با ترکیه، از غرب با دریای سیاه و از شمال با روسیه همسایه است. مردم بومی گرجستان، مسیحی ارتدوکس و پیرو کلیسای ارتدوکس گرجی هستند. گرجی‌ها به زبان گرجی سخن می‌گویند که زبان رسمی کشور گرجستان نیز هست و واحد پول گرجستان، لاری نامیده می‌شود. گرجستان از ‏کشورهای اروپای مرکزی و آسیای شرقی مانند ‎هلند، ‎بلژیک، ‎نروژ‎،‎ اتریش، دانمارک‎، کره جنوبی، ارمنستان، کرواسی، ‏اسلوونی، استونی، لتونی و لیتوانی بزرگ‌تر است.

چرا باید به تفلیس سفر کنیم؟

شهر تفلیس، پایتخت گرجستان، از دیرباز به عروس شهرهای قفقاز شهرت داشته است. وجود پارک‌هایی بی‌نظیر و ‏رودخانه متکواری که از وسط شهر تفلیس عبور می‌کند، چشم‌اندازهای نابی در این شهر پدید آورده است. دریاچه‌هایی با ‏امکان شنا و قایق‌سواری در شهر تفلیس وجود دارند که گرجستانی‌ها به‌دلیل وسعت زیاد یکی از این دریاچه‌ها، آن‌ را دریا می‌نامند. پارک آبی و از ‏همه مهم‌تر مجسمه‌های هنری، تفلیس را به موزه‌ای روباز تبدیل کرده‌اند‎ .‎وجود همین جاذبه‌های کم‌نظیر باعث شده برگزاری تور‌های تفلیس نیز رونق خوبی داشته باشد. به‌طور کلی، تفلیس یکی از زیباترین شهرهای گرجستان محسوب می‌شود و هم از نظر آب‌وهوایی، هم از نظر جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد.

تاریخچه تفلیس

طبق داده‌ها، شهر تفلیس برای اولین بار در اواسط قرن پنجم میلادی توسط پادشاه واختانگ گرگاسالی تأسیس شد. این پادشاه، هنگام شکار در این منطقه با چشمه‌های متعدد آب گرم مواجه شد و چنان تحت‌تأثیر آن‌ها قرار گرفت که دستور داد شهری جدید در این مکان بسازند. به‌این‌ترتیب، این شهر تفلیس نام‌گذاری شد که در زبان گرجی به‌معنای «مکان گرم» است. مانند بسیاری از شهرهای باستانی، سوابق باستان‌شناسی نشان می‌دهد که منطقه اطراف تفلیس قبل از تأسیس رسمی، توسط یک حاکم بزرگ نیز مسکونی بوده است. بااین‌حال، به نظر می‌رسد که شاه واختانگ، شهرک موجود در آن زمان را تا حد زیادی گسترش داد و بعدها، پسرش آن را به‌عنوان پایتخت جدید پادشاهی خود انتخاب کرد.

تفلیس به‌دلیل موقعیت استراتژیک خود در مسیرهای تجاری اصلی، به‌سرعت شروع به رشد و شکوفایی کرد؛ اما ثروت روبه‌رشد آن توجه خارج از کشور را به خود جلب کرد. از اواخر قرن ششم تا پایان قرن یازدهم، شهر توسط مهاجمان خارجی فتح و غارت شد. ایرانی‌ها، بیزانسی‌ها، عرب‌ها، خزرها و ترک‌های سلجوقی همگی برای این پایتخت می‌جنگیدند. سرانجام، در سال 1122 میلادی، گرجی‌ها به رهبری پادشاه دیوید، گرد هم آمدند و تفلیس را پس گرفتند و عصر طلایی جدیدی را ساختند.

تفلیس به‌عنوان شهری بزرگ حتی بیش از قفقاز شهرت پیدا کرد. این دوران طلایی در قرن سیزدهم میلادی با آمدن مغول‌ها به‌طور ناگهانی به پایان رسید و تفلیس ابتدا توسط خوارزمشاهیان و سپس توسط خود مغول‌ها به‌صورت متوالی فتح و غارت شد. شهر، ویران شده بود؛ درحالی‌که گرجستان در تمام این مدت ظاهراً مستقل باقی ماند و پادشاهان گرجستان بی‌وقفه برای محافظت از پادشاهی خود جنگیدند. به‌تدریج آشکار شد که گرجستان به‌سادگی و به‌تنهایی نمی‌تواند به‌اندازه کافی از خود در برابر مهاجمان دفاع کند.

براساس معاهده 1783 گئورگیفسک، روسیه قول داد از خودمختاری گرجستان محافظت کند. تفلیس درحالی‌که دیگر پایتخت مستقلی نبود، شهری بسیار مهم باقی ماند و به مرکز اصلی اقتصادی، فرهنگی و اداری قفقاز روسیه تبدیل شد. جاده‌ها و راه‌آهن‌های جدیدی ساخته شد که تفلیس را به باقی امپراتوری روسیه متصل می‌کرد و شهر به‌سمت فرهنگ و معماری جدید و اروپایی‌تر رفت. در دوره شوروی، تفلیس به رشد خود ادامه داد؛ اما سقوط اتحاد جماهیر شوروی بار دیگر شهر را در یک دوره آشفتگی فرو برد؛ زیرا جنگ داخلی گرجستان شروع شد. کیفیت زندگی برای اکثر شهروندان به‌دلیل بیکاری کاهش یافت و بسیاری از زیرساخت‌های شهر از بین رفت. به‌هرحال، تفلیس امروزی حاصل فرازوفرودهای بسیار این شهر در طول تاریخ است.

فرهنگ تفلیس

فرهنگ تفلیس همراه با تاریخ طولانی این کشور رشد کرده و آداب‌ورسوم و سنت‌های منحصربه‌فردی را به وجود آورده است. درحالی‌که برخی از این عادت‌ها در گذر زمان فراموش شده‌اند، اما هنوز تعدادی از آن‌ها باقی‌مانده است که گرجی‌ها گرامی‌شان می‌دارند و از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌کنند. در اینجا چند مورد جالب که باید از فرهنگ تفلیس بدانید، آورده شده است:

• شناخته شدن گرجستان به‌عنوان یک کشور مهمان‌نواز: در طول سال‌ها، گرجستان به‌عنوان یک کشور مهمان‌نواز شهرت یافته است. حتی بنای یادبودی به‌نام مادر گرجستان وجود دارد که نماد مهمان‌نوازی و دوستی است و مشرف به تفلیس، پایتخت گرجستان، است. در تفلیس، مهمان هدیه‌ای از جانب خداوند محسوب می‌شود؛ بنابراین مردم محلی با همه بازدیدکنندگان با احترام هرچه بیشتر برخورد می‌کنند.
• رسم شام‌های مفصل: گرجی‌ها رسم پذیرایی به‌نام سوپرا دارند که با شام‌های مفصلی همراه است. در این مراسم، میز از غذاهای مختلف پر می‌شود و مردم ساعت‌ها دور آن می‌نشینند و غذایشان را میل می‌کنند.
• دو سال نو در تفلیس: ازآنجایی‌که گرجستان یک کشور ارتدوکس است، از تقویم جولیانی پیروی می‌کند. بنابراین، مردم تفلیس دو بار در سال تعطیلات سال نو را جشن می‌گیرند؛ یک بار در اول ژانویه، مانند سایر نقاط جهان و بار دیگر در 14 ژانویه. طبق تقویم آن‌ها، سال نو در تاریخ دوم اتفاق می‌افتد که مردم محلی آن را «سال نوی قدیم» می‌نامند.
• ضرورت نداشتن پرداخت انعام در گرجستان: رستوران‌ها و کافه‌های گرجستانی در صورت‌حساب نهایی که به شما می‌دهند، هزینه خدمات را در نظر می‌گیرند. درصد این هزینه با توجه به مکان، بین 10 تا 18 درصد متغیر است. بنابراین، انعام دادن به پیشخدمت یا متصدی کافه به اختیار شماست. بااین‌حال، اگر فکر می‌کنید خدماتی که دریافت کرده‌اید، ارزشی بیش از آن چیزی دارد که پرداخت کرده‌اید، درصورت تمایل می‌توانید هر مقدار که می‌خواهید، انعام بدهید.
• مفصل برگزار کردن مراسم عروسی: گرجی‌ها به جشن گرفتن مناسبت‌های مختلف و دعوت از تعداد زیادی مهمان علاقه‌مندند. عروسی‌ها نیز از این قاعده مستثنا نیستند و در مقایسه با جشن‌های دیگر، مهمانان بیشتری دارند. هر خانواده، دست‌کم صد نفر را دعوت می‌کند. حتی اقوام دور خانواده که ممکن است عروس و داماد، آن‌ها را نشناسند، دعوت‌نامه عروسی را دریافت می‌کنند. نپذیرفتن دعوت عروسی، توهین‌آمیز محسوب می‌شود؛ مگر اینکه شخص دلیل موجهی برای آن داشته باشد.

آب‌وهوای تفلیس در بهار

تفلیس در بهار، آب‌وهوای مطبوعی دارد. بهار در تفلیس کوتاه و گرم است و روزهای آفتابی تا اواخر آوریل (اوایل اردیبهشت) به ماه‌های گرم تابستان تبدیل می‌شوند. با شروع بهار، مراکز گردشگری تفلیس کم‌کم رونق کسب‌وکارشان را حس می‌کنند و هرچه به تابستان نزدیک می‌شویم، بازدید گردشگران از دیدنی‌های تفلیس بیشتر می‌شود. اوایل بهار، تفلیس همچنان کمی سرد است؛ بنابراین اگر قصد سفر با تور گرجستان نوروز را دارید، باید مختصر لباس گرمی به همراه داشته باشید. بهار، دومین فصل شلوغ گردشگری تفلیس است.

آب‌وهوای تفلیس در تابستان

در تابستان، تفلیس آب‌وهوای کاملاً گرمی دارد. در این ماه‌ها، به‌طور متوسط 2 تا 5 روز بارندگی در ماه دیده می‌شود. ژوئن تا اوت (اوایل خرداد تا اوایل شهریور)، شلوغ‌ترین فصل گردشگری در تفلیس است؛ بنابراین هزینه اقامت ممکن است کمی بیشتر از حد معمول باشد. دمای تفلیس در تابستان بین 20 تا 30 درجه سانتی‌گراد است. اگر با شلوغی مشکل ندارید، پیشنهاد راهنمای سفر به تفلیس این است که در تابستان از این شهر دیدن کنید؛ زیرا علاوه‌بر هوای نسبتاً مطلوب، روزهای طولانی فرصت خوبی برای تفریح و گشت‌وگذار را برایتان فراهم می‌کند.

آب‌وهوای تفلیس در پاییز

دمای هوای تفلیس در پاییز، به‌تدریج سرد می‌شود؛ به‌طوری که اولین ماه پاییز را می‌توانیم چهارمین ماه تابستان بدانیم. معمولاً، هوای تفلیس در پاییز با توجه به رطوبت و باد ملایمی که می‌وزد، مطبوع به نظر می‌رسد و باران یا برف به میزان معمولی می‌بارد. گردشگری در این ماه‌ها رونق کمتری دارد؛ بنابراین هتل‌ها قیمت‌های ارزان‌تری دارند. اگر قصد دارید از تفریحات گرجستان لذت ببرید، نگذارید سفرتان به بعد از ماه اول پاییز موکول شود؛ مگر اینکه به‌قصد اسکی در کوهستان‌های گرجستان، به این شهر سفر می‌کنید.

آب‌وهوای تفلیس در زمستان

هوای تفلیس در این فصل بسیار سرد است. به‌طور متوسط حدود 2 تا 3 بار در ماه، باران یا برف می‌بارد. تفلیس در زمستان گردشگر کمتری دارد؛ زیرا گشت‌وگذار در شهر به‌دلیل سردی هوا سخت‌تر می‌شود. به‌طور کلی در این راهنمای سفر به تفلیس، پیشنهاد می‌کنیم که سفرتان به این شهر را به زمستان موکول نکنید؛ چون در این فصل سرمای هوا مانعی برای طبیعت‌گردی و گردش درست‌وحسابی در این شهر است. البته همان‌طور که در قسمت قبل اشاره کردیم، در ارتفاعات اطراف تفلیس، اسکی‌سواری برقرار است و اگر در زمستان به این شهر سفر کنید، اسکی یکی از معدود تفریحات پیش روی شماست.

در کدام محله‌های تفلیس اقامت کنیم؟

اول از همه باید خاطرنشان کرد که تفلیس شهر بسیار بزرگی است و تشخیص اینکه بهترین منطقه برای اقامت کجاست، دشوار است. خوبی تفلیس این است که بیشتر مناطق شهر با وسایل حمل‌ونقل عمومی به خوبی به هم متصل‌اند و دسترسی به مغازه‌ها، کافه‌ها و رستوران‌ها آسان است. پس بهترین مناطق تفلیس برای اقامت گردشگران را به‌صورت مختصر مرور می‌کنیم تا بتوانید تصمیم بگیرید چه محله‌ای متناسب با نیازها، علایق و بودجه شماست. همه مسافت‌های نوشته‌شده، مقدار پیاده‌روی لازم تا میدان آزادی، مرکز تفلیس، است.

• شهر قدیمی تفلیس (Old Town Tbilisi): این منطقه 2 تا 3 دقیقه تا میدان آزادی پیاده‌روی دارد. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به آن، ایستگاه میدان آزادی است. شهر قدیمی تفلیس، مرکز منطقه توریستی این شهر است و اگر در سفرتان زمان زیادی برای دیدن همه‌چیز ندارید یا می‌خواهید در طول روز به محل اقامت خود بیایید و برگردید، محله مناسبی است. خانه‌های سنتی بازسازی‌شده‌ زیبایی در این منطقه وجود دارد و در هر گوشه می‌توانید خوابگاه‌ها، هتل‌ها و مهمان‌خانه‌ها را پیدا کنید. قیمت‌ها در این منطقه بسیار بیشتر از سایر مناطق شهر به‌ویژه در فصل‌های توریستی است.

• محله آولاباری (Avlabari): این منطقه، 20 تا 25 دقیقه تا میدان آزادی پیاده‌روی دارد. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به آن، ایستگاه آولاباری است. این منطقه محل مناسبی برای اقامت اقتصادی در تفلیس است. آولاباری نزدیک به شهر قدیمی، اما بسیار محلی‌تر است و قیمت‌ها در آن بسیار کمتر است. منطقه آولاباری مغازه‌های کوچک و تعداد انگشت‌شماری رستوران محلی دارد. هتل‌های بزرگ‌تری نیز در این منطقه وجود دارد، اما آپارتمان‌های اجاره‌ای اغلب در همه جای آن دیده می‌شود.
• روستاولی (Rustavali): این منطقه، 10 تا 15 دقیقه تا میدان آزادی پیاده‌روی دارد. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به آن، ایستگاه روستاولی یا ایستگاه میدان آزادی است. روستاولی، بلوار اصلی تفلیس است و در آن مغازه‌ها، کافه‌ها و هتل‌ها قرار دارند. این بلوار از میدان آزادی در مرکز تفلیس شروع می‌شود و تا چندین کیلومتر امتداد دارد. چندین مورد از مجلل‌ترین هتل‌های تفلیس و همچنین موزه‌ها و تئاترها در این خیابان وجود دارد. هاستل‌ها و مهمان‌خانه‌های بیشتری در این منطقه دیده می‌شود. روستاولی، منطقه خوبی برای نزدیک بودن به کافه‌ها و رستوران‌هاست.
• محله ورا (Vera): این منطقه 30 دقیقه تا میدان آزادی پیاده‌روی دارد. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به آن، ایستگاه روستاولی است. ورا یک منطقه لوکس با انواع کافه‌ها و رستوران‌های شیک است. اگر قصد دارید بیش از چند روز در تفلیس بمانید و می‌خواهید اقامتگاهی در یک منطقه آرام با دسترسی مناسب، بدون رفتن به مرکز شهر داشته باشید، محله ورا برای سفر شما عالی است.
• منطقه مرجانیشویلی (Marjanishvili) یا تفلیس جدید: این منطقه، 15 تا 20 دقیقه تا میدان آزادی پیاده‌روی دارد. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به آن، ایستگاه مرجانیشویلی است. منطقه مرجانیشویلی، یکی از مناطق محبوب برای گشت‌وگذار در تفلیس است. مرجانیشویلی پر از کافه‌ها و رستوران‌هاست. خیابان‌های پشتی محله، فرصت‌های عالی عکس‌برداری را برای دوستداران معماری فراهم می‌کند. این منطقه ترکیبی عالی از معماری سنتی و نوین در تفلیس است. نرخ اقامت در مرجانیشویلی در امتداد خیابان اصلی، معمولاً گران است؛ اما در آپارتمان‌ها و مهمان‌خانه‌های خیابان‌های پشتی ارزان‌تر است.
• 

در تفلیس چه غذاهایی بخوریم؟

تفلیس، پایتخت گرجستان، به‌عنوان مهم‌ترین شهر آن، کافه‌ها و رستوران‌های متنوع و متعددی دارد که مسافران این شهر می‌توانند متناسب با ذائقه خود، غذاهای مختلفی را در آن‌ها پیدا کنند. با نگاهی به بهترین غذاهای گرجستان، با بهترین غذاهای تفلیس آشنا می‌شوید که از نظر بسیاری از مسافران، طعم دل‌پذیری دارند. آشپزی تفلیسی‌ها به‌سبک اروپای شرقی است. البته این را هم باید در نظر داشت که فرهنگ غذایی ایرانی نیز در رژیم غذایی آن‌ها دیده می‌شود. در واقع بسیاری از غذاهای آن‌ها به غذاهای ایرانی نزدیک هستند. به همین دلیل، خوراکی‌هایی که در سفر به این شهر می‌بینید، ممکن است کاملاً مناسب ذائقه شما باشد.

خاجاپوری-غذای ملی گرجستان